SŁOWO OD WYDAWNICTWA
Kto dziś nie słyszał u nas o rekolekcjach? Stały się one
jakby koniecznym corocznym ćwiczeniem religijnym wszystkich klas wierzącego
ogółu. Mniej za to ludzi wie dokładnie, jaki jest tych pobożnych ćwiczeń
początek, kto jest ich twórcą.
O Jezuitach ileśmy się nasłuchali baśni i legend, jaki
zabobonny strach przed ich przewrotnością i szkodliwością dla społeczeństwa
starano się wpoić w wielu z nas już na ławie szkoły rosyjskiej, a częściowo i
nie rosyjskiej! Przede wszystkim w broszurach i pisemkach wrogów wiary i
Kościoła przyjętym jest, jakby za jakieś konieczne prawo, szkalować imię
Jezuitów, czyniąc z ich nazwy symbol wszelkiego zła i nieszczęścia dla krajów i
narodów. Oszczerstwo zawsze pozostawia na dnie duszy słuchających go jakiś osad
podejrzeń, a może to i prawda, że Jezuici, jako zakon, to zespół ludzi, dążących
do jakichś ukrytych, sobie tylko znanych, dla społeczeństwa szkodliwych celów?
Wobec takich pojęć i takich podejrzeń zrozumiałaby być powinna ciekawość
poznania początków tego zgromadzenia, poznania ich twórcy i ducha, jakiego ten
twórca tchnął w swoje dzieło.
Twórcą zakonu Jezuitów jest ten sam, w którego duszy
poczęła się także owa dziwna książeczka, która nauczyła metody owych tak dzisiaj
rozpowszechnionych ćwiczeń, jakimi są rekolekcje.
Jest nim św. Ignacy Loyola.
Życie św. Ignacego Loyoli należy do najciekawszych
rozdziałów historii kościelnej. Temu założycielowi nowego zakonu i twórcy
"ćwiczeń duchownych" zawdzięcza katolicyzm w znacznej mierze zatamowanie herezji
protestanckiej i odnowienie w samejże społeczności katolickiej ducha
katolickiego. Wpływ jego sięga poprzez kilka wieków aż w czasy nasze, owszem z
każdym dniem rośnie, w miarę jak rozrastają się i krzepną założone przezeń
instytucje, jak duch, który urabiał szczupłe grono pierwszych jego towarzyszów,
przenika coraz głębiej w dusze, jak staje się własnością coraz szerszego ogółu
wierzących.
Studiowanie życia św. Ignacego staje się dlatego nie
tylko zaspokojeniem historycznej ciekawości, ale pomaga do zrozumienia zbiorowej
psychiki także współczesnego katolicyzmu, odkrywa nawet ideały i zadania
przyszłości.
Zagranicą dużo zrobiono w ostatnich dziesiątkach lat dla
dokładnego poznania życia św. Ignacego przez wydanie materiałów, dotyczących
pierwszych początków jego dzieła. Pojawiły się też obszerne "Żywoty" tego
Świętego, w rodzaju pracy dwutomowej po holendersku (1) Van
Nieuwenhoffa, lub angielskiego dzieła Thompsona (2).
Francuski filozof i psycholog, Henri Joly skreślił w serii "Les Saints" wnikliwą
sylwetkę duchowego oblicza Świętego (3). Ta
ostatnia praca została przyswojona i polskiemu językowi, na przetłumaczenie
innych prac o Świętym nie zdobyliśmy się jeszcze dotąd.
Posiadamy atoli oryginalnie po polsku napisane "Życie
św. Ignacego", pióra Ks. Jana Badeniego. Ukazało się ono już 30 lat temu, nie
można więc żądać od niego uwzględnienia wszystkich tych szczegółów, jakie
przynoszą wciąż ogłaszane źródła i jakie mogli wykorzystać piszący po Ks.
Badenim zagraniczni autorowie. Mimo to praca Ks. Badeniego posiada niemałą
wartość, przede wszystkim praktyczną: kreśli dość dokładnie przebieg tych
wewnętrznych przeżyć, które z hiszpańskiego rycerza uczyniły mistrza ascetyki
katolickiej i genialnego organizatora nowego zakonu i innych zbawiennych
instytucyj w Kościele, daje więc poznać to, o co czytelnikowi najbardziej chodzi
– ducha autora rekolekcyj i
założyciela Jezuitów.
Dlatego Wydawnictwo nasze uznało za rzecz pożyteczną
wydać pracę Ks. J. Badeniego powtórnie, poprawiając tylko nieco przestarzały
język i styl. Zanim doczekamy się nowej oryginalnej pracy o Świętym albo
przyswojenia cudzej, będzie ona spełniała zadanie, jakieśmy nakreślili na
początku. Tym bardziej jest to obecnie potrzebne, kiedy Ojciec Święty, Pius XI,
konstytucją apostolską "Summorum Pontificum" z dnia 25 lipca 1922 r. uznał w św.
Ignacym patrona ćwiczeń rekolekcyjnych.
Wczytując się w dzieje jego duszy nauczą się dusze
pobożne lepiej rozumieć te święte ćwiczenia, które je mogą posunąć do najwyższej
doskonałości duchowej, jaka jest dostępna w tej pielgrzymce
ziemskiej.
Ks. Jan Badeni T. J., Życie
św. Ignacego Loyoli, założyciela zakonu Tow. Jezusowego. Wydanie drugie.
Kraków 1923. NAKŁADEM WYDAWNICTWA KSIĘŻY
JEZUITÓW, ss. 1-4.
Przypisy:
(1) W. van Nieuvenhoff S. J., Leben des hl. Ignatius von
Loyola (przekład niemiecki). Regensburg 1901.
(2) Thompson,
Life of S. Ignatius. London 1910.
(3) Joly, S.
Ignace de Loyola. Paris. V. Lecoffre.